مقایسه پارامترهای جدول زندگی شته مومی صنوبر روی کلن‌های مختلف صنوبر

پارامترهای جدول زندگی شته مومی صنوبر (Phloeomyzus passerinii Sign.) به عنوان یکی از آفات مهم درختان صنوبر تبریزی در سال 1382-1381 مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور پوره‌های یک روزه شته مومی روی قلمه‌هایی از کلن‌های صنوبر به طول 20 و به قطر 5/1 تا 2 سانتیمتر متعلق به 4 گونه Populus alba L.، P. nigra L.، P. deltoides Marsh. و P. x. euramericana Guinier. مستقر گردید. این آزمایش در اتاق رشد تحت شرایط دمایی 1 ± 21 درجه سانتی‌گراد، رطوبت نسبی 70-60 درصد و دوره روشنایی 16 ساعت و 8 ساعت تاریکی انجام شد. بعد از استقرار پوره‌ها به آنها اجازه داده شد تا به مرحله بلوغ رسیده و تولیدمثل نمایند. تعداد نتاج تولید شده و تلفات طبیعی آنها در هر روز تا پایان عمر شمارش گردید. بر اساس این نتایج پارامترهای جدول زندگی شته مومی صنوبر روی هر کلن مورد مطالعه قرار گرفت. بر پایه دو متغیر سن (x) و نسبت بازماندگان در فاصله سنی x تا x+1 پارامترهای جدول زندگی از قبیل تغییرات نرخ بقا (Lx)، مرگ‌و‌میر ویژه سن (qx)، نسبتی از گروه اصلی که در فاصله سنی x تا x+1 می‌میرند (dx) و امید به زندگی (ex) محاسبه و منحنی‌های مربوطه رسم گردید. نتایج تحقیق نشان داد که شته روی کلن‌های P. alba 58/57، P. deltoides 72/51 و P.x. euramericana 214 قادر به تغذیه و تولیدمثل نبوده و می‌توان نتیجه گرفت که این کلن‌ها به شته کاملا ایمن هستند. نرخ بقا در کلن (P. nigra 56/72) از روز 13 سیر نزولی را شروع کرد و در روز 21 به صفر رسید، همچنین در این کلن مرگ‌و‌میر ویژه سن از روز 15 شروع و روز 19 به بالاترین حد خود رسید. بر این اساس، در کلن P. nigra 47/13 امید به زندگی در شروع زندگی 50/19 بود و بعد از 24 روز به صفر رسید. بالاترین و پایین‌ترین دوره بقا 13 و 1 به‌ترتیب در کلن‌های P. nigra 56/72 و P. nigra 62/149 بود. همچنین نتایج این بررسی نشان داد که بین پارامترهای جدول زندگی شته در کلن‌های مختلف صنوبر اختلاف معنی‌دار وجود دارد.